W ostatnich latach rolnictwo w Polsce zmagało się z wieloma wyzwaniami związanymi z kapryśną pogodą, która ma bezpośredni wpływ na plony i ogólną kondycję gospodarstw rolnych. Rok 2023 i 2024 to kolejne przykłady lat, w których zmienność warunków atmosferycznych wymusiła na rolnikach adaptację do nowych realiów. W poniższym artykule przyjrzymy się kluczowym różnicom w pogodzie, które miały wpływ na uprawy, oraz ich konsekwencjom dla rolników.
Warunki zimowe: 2023 vs. 2024
Zima 2023 roku była stosunkowo łagodna, z niewielkimi mrozami i umiarkowanymi opadami śniegu. Śniegu brakowało zwłaszcza na zachodzie kraju, co prowadziło do niedoboru wody w glebie na początku sezonu wiosennego. W regionach wschodnich i północnych śniegu było więcej, co pozwoliło na lepsze nawodnienie gleb na tamtym obszarze. Brak intensywnych mrozów miał jednak pozytywny wpływ na przezimowanie ozimin, które w większości przetrwały zimę w dobrym stanie.
Zima 2024 roku przyniosła zupełnie inne wyzwania. Chociaż również nie była ekstremalnie mroźna, to występowały liczne, gwałtowne zmiany temperatury, które powodowały uszkodzenia roślin. Takie zjawiska jak naprzemienne odwilże i mrozy prowadziły do tzw. „wypłukiwania” roślin oraz zjawiska tzw. „płytkiego zamarzania gleby”, co mogło mieć negatywny wpływ na wczesnowiosenne zasiewy.
Wiosna: opady deszczu i temperatura
Wiosna 2023 była dość sucha, zwłaszcza w kwietniu i maju. Niewielkie opady deszczu w tym okresie wpłynęły na trudności z kiełkowaniem roślin. W szczególności uprawy rzepaku i zbóż ozimych odczuły brak wilgoci. Rolnicy musieli zmagać się z problemami związanymi z nierównomiernym wschodzeniem roślin, co mogło prowadzić do spadku wydajności plonów.
Wiosna 2024 okazała się być bardziej korzystna pod względem opadów, jednak niestabilna pod względem temperatur. Chociaż deszczu było więcej, co poprawiło kondycję gleby, chłodne noce i nagłe spadki temperatury opóźniały wzrost roślin i mogły wpływać na zwiększoną podatność na choroby. Rolnicy musieli być bardziej ostrożni przy planowaniu zabiegów agrotechnicznych, aby nie dopuścić do strat związanych z przymrozkami.
Lato: susze i upał
Lato 2023 to czas kolejnych wyzwań dla rolników, zwłaszcza w czerwcu i lipcu, kiedy to fala upałów i brak opadów szczególnie mocno dotknęły zachodnią i centralną Polskę. Długotrwałe susze wpłynęły negatywnie na plony kukurydzy, ziemniaków i roślin strączkowych. Gospodarstwa, które dysponowały systemami nawadniania, miały lepsze szanse na utrzymanie odpowiedniej jakości plonów, jednak wielu rolników zmagało się z niedoborami wody.
Lato 2024 było bardziej zróżnicowane. Upały pojawiały się falowo, ale były przerywane okresami intensywnych opadów, co w niektórych regionach mogło nawet prowadzić do lokalnych podtopień. Z jednej strony, rośliny mogły liczyć na więcej wody, z drugiej – nadmiar wilgoci w niektórych okresach sprzyjał rozwijaniu się chorób grzybowych i pleśni, szczególnie w uprawach warzyw i owoców.
Jesień: zbiory i przygotowanie do zimy
Jesień 2023 roku była stosunkowo łagodna, choć w drugiej połowie września pojawiły się chłodniejsze dni, co mogło wpłynąć na zakończenie zbiorów niektórych roślin, zwłaszcza kukurydzy i buraków cukrowych. Opady deszczu były umiarkowane, co sprzyjało przygotowaniu gleby do zimowego odpoczynku.
Jesień 2024 charakteryzowała się większą ilością opadów, szczególnie we wrześniu. Chociaż początek sezonu zbiorów przebiegał pomyślnie, w niektórych regionach intensywne deszcze mogły utrudniać pracę na polach, opóźniając zbiory i zwiększając ryzyko strat związanych z nadmierną wilgotnością gleby.
Wpływ na plony i dalsze prognozy
Pod względem ogólnej wydajności, 2023 rok był trudny dla rolników, zwłaszcza tych uprawiających rośliny na suchych, mniej zasobnych glebach. Susze i długotrwałe upały miały decydujący wpływ na wielkość plonów, szczególnie w zachodniej Polsce.
Z kolei 2024 rok, mimo większych opadów, przyniósł nowe problemy związane z niestabilnością temperatur i występowaniem lokalnych anomalii pogodowych. Chociaż plony w wielu regionach mogły być lepsze niż w 2023 roku, zwiększone zagrożenie chorobami i trudności ze zbiorami w wilgotnych warunkach były nowym wyzwaniem.
Porównując pogodę w 2023 i 2024 roku, można zauważyć, że oba lata przyniosły rolnikom inne, ale równie trudne wyzwania. W 2023 roku dominowały susze i upały, natomiast 2024 rok przyniósł więcej opadów, ale też nieprzewidywalne zmiany temperatur. Przyszłe prognozy wskazują na to, że zmiany klimatyczne będą dalej wpływać na rolnictwo, a rolnicy będą musieli dostosować swoje metody produkcji do coraz bardziej kapryśnych warunków atmosferycznych.
W tych zmieniających się warunkach kluczowe staje się zrozumienie pogody oraz wdrożenie strategii adaptacyjnych, które pozwolą na zminimalizowanie ryzyka strat.
